ravine

[L’Eko La Ravine] Eskin révolution lé ankor posib ?

(TROISIEME PARTIE) ALON FER !

Georges Ah-Tiane est impliqué dans la vie associative depuis 1990. En France où il a vécu de nombreuses années, il s’est investi dans la promotion de la culture réunionnaise au travers de nombreux biais : en créant des associations, en enseignant le créole, en mettant en avant le patrimoine culinaire péi ou encore la musique. Il a créé des ponts entre La Réunion et la diaspora installée en France. Il a participé à une radio associative pendant douze ans avant de créer des fanzines ou petits journaux, « carry créole », « la lettre d’art’s ». De retour à La Réunion, il s’est impliqué dans la langue créole et « la conscientisation », avec l’objectif d’analyser la société réunionnaise, comprendre son fonctionnement. Dans le but de « voir quels sont les freins et comment les contourner pour aller de l’avant ». Cette chronique hebdomadaire fait suite à la gazette “kreo-lutionnaire” imprimée, l’Eko la Ravine, qu’il a tenue entre 2019 et 2020.

POST 7

Pou so 3è partie, asterlà mi di : anon fèr !

In révolution lé pa selman désann dan la rue, pou kasé brizé ! Nou voit régulièrement koman i spas. Kan na in problèm de fon, nou survol lo problèm, nou lès fermenté. Olié kozé, réuni anou, rod in solution, interpel le pouvoir publik, nou préfèr rogard ailleurs, atann ke i spas, lès lézot alé dovan. Forsémen, in moman doné, lo marmite i explose ! Souvan défoi sé bann jeunes lé en première ligne. On diré ke bana i serv de fuzib é au final, le mécontentement i traduit par la violans.

Voiture, bus, incendié ou caillassé, poubelle en feu, supermarché i subi les pillages en bande organisé. I di ke la rue i parle mé mi kroi pluto ke sé la misèr y exprim ali. Kan les paroles et les appels au secours des plus démunis restent sans écho, la violans i pointe son nez, sa i kontrol pi. An plis ke sa anou mèm adultes i kondane bann jeunes. Inndé anparmi, la Loi i tonm desu zot, i fé la geôle, i paye pou la société. Défoi kan la situation i déblok, tout moun i anprofit, mèm sak la pa lèv lo ti doigt. Antouka kom mi disait dann mon premier post, na tro veyèr la kok, bann palaeksa.

Non, lé pa komsa ke mi conçoit la révolution. Nou doi réfléchi et savoir kosa lé bon pou nou é kosa lé pa bon. Eske nou pé mazine in société avek tousa linjustis là ? tourn kom ou vé, na tro zafer lé abusé dan nout ti péï. Mé nou doi pa rès dan nout coin a shak foi. I fo nou rasanm, nou koz, nou refuz, nou propoz. La plupar du temps, nou margonye, shakinn son koté mé i bouj pa plis ke sa. Ah, pou plénié nou lé for ! Mé nou lé pa aidé mi rekoné.

Mi kroi ke la violans sé pa lo sel solution. Na d’zendroi lé pétèt inévitab, kom dann péï la diktatur. Mé dann péï ankor inpé « démokratik », lé posib fé in révolution san violans.

La morale ek la konsians tèrla i joué in rol. Dann sertin tribu anscestral, kan in moun la mal comporte ali, tout la population i fé ali la morale, i guèt ali an grinn. Mi asur aou, li marsh droit après. In momon i gronye pa son zenfan kan li fé in bétiz ?

Mé isi la Rénion nou lé cangréné. Larzan lasistans i boush nout zyé é i fé perd la rézon. Na sak i profite (i ferm son boush) é na sak i subi (i ferm son boush osi). Kom si nou lé dann in pièj infernal. Fo avoir la volonté konprann sa é refuz lasistana. Sak i di : « tank nora pa la justis nora pa la paix » i fo rajoute : « tank nora lasistans, nora pa la dinité »

Mi disait ke la solution i pouré venir des « lanceurs d’alertes », tout sak lé konsian é volontèr, di sak na pou di, fé sak na pou fé, rogard pa dèrièr ni su lo koté. Nou yèm koz desu mé nou lé timid. Fo dir osi ke la répression ek la censure i freine domoun. Kan ou la fini èt poiké, ou rès trankil.

Soubat pou la liberté, la justice, lo droi travay, lo droi la rotrèt oui ! mé fo pa oublié lo droi a la dinité. Nou lé pa la pou subi la loi bann marchand ek profitèrs. Rienk sa lasé pou fé lèv nout gayar !

Kan mi di sa, la ankor rien fé : i fo konstrui, done la main, fé lèv nout nation. Fo nou arèt rogard é kritik sak lézot i fé, atann pa espèr kui, pran le train en marsh, insel mo : fo ozé !

Mé tansion pangar bann faux-frères, politiciens véreux, bann korporation i batay rienk pou zot mèm, opportunistes, kaparèrs, rokin, charmeurs, ladilafé… Sa i mank pa.

La solution lé dan la réflexion, lantant, lorganisation… Et dans l’action collective.

A bientôt !

Georges Ah-Tiane pour l’Eko la Ravine

A propos de l'auteur